بررسی هیدرولیکی مجاری تخلیه رسوبات با تکیه بر مدل سازی هیدرودینامیکی مخزن (مخازن دارای قابلیت فلاشینگ)

بر اساس گزارش والینگفورد در سال 1996 برای کمیسیون جهانی سد ها، تقریبا 40000 مخزن سد در کل دنیا برای مصارف تامین آب شرب، تولید برق، کنترل سیلاب و غیره وجود دارد. بین 0.5 تا 1 درصد از حجم کل این مخازن به طور سالیانه در اثر رسوب گذاری از دست می رود. استفاده از تکنیک های مقابله با پدیده رسوب گذاری در مخازن تنها روش مورد اطمینان مهندسین طراح و بهره برداران پروژه های آبی از این دست خواهد بود. در موارد عملی مدل سازی فیزیکی بسیار پر هزینه و زمان بر می باشد. در نتیجه مهندسین مشاور از مدل عددی برای رسیدن به چهار چوب های طراحی استفاده می کنند. جهت تحلیل فرآیند عملیات تخلیه رسوبات (تخلیه و شست شو ) در فاز مطالعاتی و طراحی سازه تخلیه تحتانی در پروژه های واقعی، مدل سازی عددی روشیسریع برای رسیدن به نتایج مورد نظر است. در تحقیق حاضر به مدل سازی عددی یک بعدیتخلیه و شست شو رسوبات مخزن سدعینی واقع در تاجیکستان با مشخصات توپوگرافیکی، هیدرولوژیکی و هیدرولیکیخاص تحت استراتژی های بهره برداری سه گانه که عبارتند از : بهره برداری بدون عملیات تخلیه، تخلیه و شست شو با استفاده از مدل های gstars v.4.0 و hec-ras v.4.1 پرداخته شد.استفاده از مدل عددی hec-ras v.4.1نشان داد که مدل توانایی مدل سازی چنین شرایطی را نداشته و دارای ایرادات برنامه نویسی می باشد. تاییدیه ادعا نیز در قسمت ضمیمه آورده شده است (پیوست 2). نبود داده کافی مربوط به رسوبات در سیستم واحد انگلیسی، دلیل دیگر عدم انجام مدل سازی با hec-ras بود. اما نتایج مدل gstars4 نشان داد که به دلیل شرایط خاص مخزن، کانال فلاشینگ ، یکی از اساسی ترین پارامتر ها در مطالعه تخلیه رسوب از مخزن، تنها تا فاصلهمحدودی از محل سد به سمت بالادست ایجاد می شود و بخش قابل توجهی از مخزن دچار رسوب گذاری می شود. بررسی مقاطع عرضی مخزن در فاصلههای مختلف از محل بدنه سد و همچنین نیمرخ طولی مخزن نشان داد که در حالت بهره برداری از مخزن به مدت 2 سال و آغاز عملیات تخلیه و شست شوی رسوبات می تواند تا حدی در صورت اجرایی شدن استراتژی های پیشنهادی به صورت منظم و کامل حجم مفید ذخیره مخزن را حفظ کند.